آمار مطالب
آمار کاربران
آمار بازدید
|
اوگلنا(Euglena)یکی از جنسهای آغازیان هست که تاکنون بیش از1000گونه از آن شناخته شده
است و به نظر می رسد تعداد زیادی از گونه های آن هنوز شناخته نشده اشت. بسیاری از اوگلناها
دارای صفات جانوری و گیاهی بوده وبر همین اساس طبقه بندی آنها همواره به شک و تردید همراه
بوده است.اوگلناها قادر به تغذیه هم به صورت اتوتروفی و هم به صورت هتروتروفی هستند.اوگلنا
با استفاده از تاژک قادر به حرکت در محیط هست. صفت جالب در اوگلناها وجود چشم اولیه است
که با جذب طول موجهای خاصی به تحلیل محیط اطراف و انجام فتوسنتز می پردازد. از صفات
جانوری اوگلنا می شود به عدم وجود دیواره سلولی اشاره کرد که به جای آن ساختاری متشکل از
پروتىٔین های خاصی است که موسوم به پلی سل[pellicle] بوده و در زیر غشای پلاسمایی قرار
می گیرد.
اوگلنا تاژکداری است مستقل،کلرفیل دار،بدن باریک وطول آن به1/0میلیتری می رسد.بخش قدامی
پیکرآن گرد وانتهای خلفی آن باریک است.حرکت جانوراز سمت قدامی آن است.بدن اوگلنا همانند
آمیب از پوستک پوشیده شده است.در زیر پوستک لایه نازک اکتوپلاسم وجود دارد که پیرامون
آندوپلاسم رافرا گرفته است. اوگلنا دیواره یاخته ای ندارد. در عوض زیر غشاء سیتوپلاسمی آن لایه
هایی از جنس پروتئین وجود دارد.این لایه به همراه غشاءسیتوپلاسمی،ساختاری را دراطراف اوگلنا
تشکیل می دهد که به آن پوستک(پلیکل) می گویند.پوستک قابل ارتجاع می باشد. تاژک،محور
انقباضی دارد که ازغلاف بسیار نازک احاطه شده است. در قسمت قدامی بدن،حفره قیف مانند یا
دهان قرار دارد که به حلق پایان می پذیرد.تاژکی بلند از سیتوستوم به خارج ادامه می یابد. در
سیتوفارنیکس یک مخزن ودر نزدیکی آن یک حفره وچند واکوئل ضرباندار کوچک قرار دارد.
مواد مایع، در واکوئل ضرباندار جمع می شوند وبه مخزن و از آنجا به خارج از سیتو فارینکس
انتقال می یابند،لکه چشمی در نزدیکی مخزن قرار دارد که نسبت به نور حساس است.
هسته گرد ودر نزدیکی مرکز یاخته جایگزین شده است. به علت داشتن کروماتوفور،ودر اثر وجود
کلروفیل جانور به رنگ سیز دیده می شود. درون سیتوپلاسم،ذرات نشاسته وسایر کربوهیدرات ها با
نام اجسام پارامیلوم دیده می شود.
درون سیتو پلاسم تعدادی زیاد کلروپلاست وجود دارد که هر یک دارای یک پیرنوئید هستند.
مواد ذخیرهای اوگلنا پارامیلون هستند.
پارامیلون دو تفاوت عمده به نشاسته دارد:
1) با يد در پتاسیم (ید یدوره) رنگ پذیری ندارند.
(2)بر خلاف نشاسته که درون کلروپلاستها تشکیل می شود.پارامیلون بیرون از کلروپلاست
ودرون سیتوپلاسم قرار دارد.
زیستگاه این تک سلولی نهرها وبرکه های آب شیرین است که گیاه فراوان دارد طول آن ها
معمولا60میکرون است اما اقسام کوچکتر وبزرگتر هم در بین آنها وجود دارد. به طور مثال
طول بدن اوگلنا اکسی یوریس به 500میکرون هم می رسد.
حرکت
در اثرضربان موجی تاژک،جانور به صورت مارپیچی حرکت می کند. حرکت اوگلنا به
شکل خزنده نیز صورت می گیرد و به حرکت اوگلنائی موسوم است. اوگلنا همانند گیاهان
سبز،نسبت به نور حساس است و به طرف فشار نور حرکت می کند.
تغذیه
تغذیه اوگلنا اتوتروفی است اما این جانور در تاریکی ساپروفیتیکی می شود و مواد غذایی
را از سطح بدن جذب می کند. و نیز در محیط مناسب از غذای حل شده که در محیط
پیرامون استفاده می کند.
تولید مثل
اوگلنا در محیط کشت، به روش تقسیم دوتایی تولید مثل می کند. هسته توسط میتوز ابتدا به
بخش و اندامک های دهانی و تاژک نیز دو قسمت می شود سپس فرو رفتگی در ناحیه جلوی
بدن ایجاد می شود و بیشتر و بیشتر می شود. زوائد سلولی هم در دو سلول دختر ایجاد می
شود و در نهایت مثل زیپ یک سلول مادری به دو سلول تقسیم می شوند.
داخل کیست هم تقسیم به صورت دو تایی انجام می شود.
هرگاه اوگلنا در محیط نا مساعد قرار گیرد کیست تولید می کند در این صورت اوگلنا از
کلروفیل و فتوسنتز استفاده می کند.
اوگلناها تولید کنندگان مهمی نیستند اما در باتلاقها،مرداب ها و مانده آبهای دارای مواد آلی فراوان به
دلیل فعالیت تجزیه کنندگی باکتری ها در تولید نیترات ، فسفات و مواد دیگر، میزان اکسیژن آب
بسیار کاهش می یابد، لذا حضور اوگلناها در کنار کلرلا،سندسموس،اوسیلاتوریا و چند جلبک دیگر
از سیانوفیتا و کلروفیتا، موجب تولید مجدد اکسیژن در این مکانها می شود.جنس اوگلنا به دلیل به
نیاز به نیتروژن آ لی بهترین شاخص برای آلودگی آبها است.
منبع:گروه زیست شناسی دانشگاه پیام نور پلدختر
